Phạm Cao Tùng đã đề cập đến ba cái sàng của Socrate (469 BC - 399 BC) trong bài “Tôi Có Thể Nói Thẳng Với Anh.” Socrate là một triết gia lỗi lạc của Hy Lạp và là một đại sư của nhân loại. Câu chuyện ba cái sàng của Socrate đã được Phạm Cao Tùng thuật lại như sau:

Ba cái sàng của Socrate

“Một hôm, Socrate đang ngồi trong nhà bỗng có một người vẻ mặt giận dữ chạy vào bảo ông:
- Ông ơi, ông có biết ông X là người bạn của ông nói gì về ông chăng?
Socrate đáp:
- Không, nhưng trước khi nghe anh nói, tôi muốn anh cho phép tôi gạn đãi những gì anh sắp kể cho tôi nghe qua ba cái sàng này nhé? Thứ nhất là cái sàng chân thật: anh có biết chắc chắn về những điều anh sắp nói đó chăng?
- Không, đó là những gì tôi nghe từ một người khác nói lại.
- Vậy thì xin anh cho tôi đãi qua cái sàng thứ hai: nếu những gì anh sắp nói không phải là chân lý, thì ít ra nó cũng chứa một cái gì thiện mỹ chứ?
- Cũng không nốt.
- Bao nhiêu đó cũng đủ cho chúng ta đừng tin rồi. Nhưng bây giờ xin anh thử đãi nó qua cái sàng thứ ba xem sao: những gì anh sắp kể lại có ích lợi gì chăng?
- Tôi nghe sao thì thuật lại thế chứ đâu có biết có ích lợi gì hay không.
Socrate nói:
- Nếu vậy, những gì anh sắp thuật lại cho tôi nghe đã không thật, không thiện mỹ, và cũng không bổ ích vào đâu cả, thì anh và tôi hãy gạt bỏ nó ra ngoài tai, có gì đáng lưu tâm để rồi lại áy náy mà làm gì.
> Anh và tôi cũng có thể quẳng bao nhiêu gánh lo âu nếu chúng ta chịu dùng đến ba cái sàng đãi sạn của nhà hiền triết Socrate.
> Trước khi giận dữ về những lời gièm pha, soi mói của những người hẹp dạ, chúng ta đừng quên dùng ba cái sàng của Socrate.
> Trước khi nói với ai về một người hay một việc gì, chúng ta đừng quên đãi qua ba cái sàng ấy.
> Và những gì chúng ta thốt ra, muốn có chút giá trị, muốn được người ta lưu tâm đến, ít ra nó phải có: Chân thẬt, TỐt đẸp và HỮu ích.”

Lời nguyện hứa của một cựu Nghĩa Sinh

LÀ MỘT CỰU NGHĨA SINH, TUY SỐNG ĐỜI NS KHÔNG LÂU, NHƯNG TÔI ĐÃ HỌC ĐƯỢC RẤT NHIỀU ĐIỀU HAY VÀ TỐT ĐẸP TỪ NS ĐỂ ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG CỦA MÌNH VÀ TÔI BIẾT RẰNG CHỈ CÓ SỐNG CÔNG CHÍNH VÀ THỰC HIỆN 5 ĐIỀU HƯỚNG SINH TÔI MỚI CÓ THỂ CÓ SỰ BÌNH AN THANH THẢN TRONG TÂM HỒN. VÌ THẾ TÔI CÓ LỜI NGUYỆN HỨA NHƯ SAU:

1. Tôi nguyện chỉ nói và viết những lời thân thiện và tốt đẹp, có thể mang lại niềm tự tin, an vui và hy vọng, những lời chân thật có giá trị xây dựng sự hiểu biết và hòa giải, những lời tán thưởng và cảm ơn những thành quả tốt đẹp của người khác.

2. Tôi nguyện không loan truyền những thông tin mà tôi không biết chắc là có thật, những thông tin dù có thể là có thật nhưng sẽ gây chia rẽ và căm thù, làm tổn hại đến thanh danh của người khác.

3. Tôi nguyện không phê bình và lên án những điều mà tôi không chắc là đã biết rõ một cách tòan diện về điều đó.

4. Tôi nguyện sống công chính và thực hiện theo 5 điều Hướng Sinh, bởi vì tôi biết rằng chỉ khi nào giữ được sự Công Chính và thực hiện theo 5 ĐIỀU HƯỚNG SINH, tôi mới có được sự Bình An thanh thản trong tâm hồn.

- Phan Bích Ngọc

Ngày 22-9-2008