Hôm nay (11/04/13): Một viễn ảnh văn hoá và y học được thể hiện tại hội nghị về tế bào gốc được tổ chức tại Rome
Hôm nay (11/04/13): Một viễn ảnh văn hoá và y học được thể hiện tại hội nghị về tế bào gốc được tổ chức tại
Hôm nay (11-04-13), tại
Trước khi đọc bản tin nầy, chúng ta cùng tìm hiểu thêm về Tế Bào Gốc:
Tế bào gốc là gì?
Cơ thể con người có rất nhiều loại tế bào cần thiết cho sức khoẻ hàng ngày. Những tế bào này giúp cho cơ thể hoạt động bình thường, bao gồm nhịp đập của tim, suy nghĩ của não, thận làm sạch máu, và sự thay đổi tế bào mới cho da…Chức năng đặc biệt cuả tế bào gốc là tạo ra toàn bộ những loại tế bào khác trong cơ thể. Tế bào gốc là nhà cung cấp của tế bào mới. Khi tế bào gốc phân ra, nó có thể làm ra thêm tế bào gốc mới, hoặc làm ra những loại tế bào khác. Ví dụ, tế bào gốc của da có thể làm ra thêm những tế bào gốc mới của da, hoặc tạo ra những tế bào với những chức năng đặc biệt, như là giúp cho sắc tố cuả da.
Tại sao tế bào gốc quan trọng cho sức khỏe?
Khi chúng ta bị thương hoặc bị bệnh, tế bào trong cơ thể cuả chúng ta cũng sẽ bị thương hoặc chết. Khi như vậy, tế bào gốc bắt đầu hoạt động. Công việc của tế bào gốc gồm sửa chữa những tế bào bị thương và thay tế bào mới vào chỗ những tế bào chết. Đây là cách mà tế bào gốc giữ cơ thể khỏe mạnh và chống thoái hoá không bình thường.
Tế bào gốc có những loại nào?
Tế bào gốc có rất nhiều loại khác nhau. Những nhà khoa học nghĩ rằng mỗi bộ phận trong cơ thể có một loại tế bào gốc riêng. Ví dụ, máu được làm từ tế bào gốc cuả máu (tế bào tạo máu). Tuy nhiên, tế bào gốc đã suất hiện vào những giây đoạn phát triển đầu tiên của con người, và khi những nhà khoa học cấy tạo ra tế bào này, tế bào được mang tên “phôi tế bào gốc”. Nguyên nhân mà những nhà khoa học phấn khởi về phôi tế bào gốc là vì bẩm sinh, phôi tế bào gốc tạo ra toàn bộ những cơ quan cuả cơ thể con người trong lúc phát triển. Không giống như tế bào gốc cuả người lớn, nhà khoa học có thể khiến các phôi tế bào gốc để trở thành gần như tất cả các loại tế bào khác trong cơ thể con người. Ví dụ, trong lúc tế bào tạo máu chỉ có thể làm ra máu, phôi tế bào gốc có thể làm ra máu, xương, da, não, vv…Ngoài ra, phôi tế bào gốc đã được lập trình chức năng tạo ra mô và cơ quan con người, còn tế bào gốc cuả người lớn không có. Như vậy có nghĩa là phôi tế bào gốc có nhiều khả năng tự nhiên để sửa chữa những cơ quan bị bệnh. Phôi tế bào gốc được làm từ những phôi thai dư từ chương trình điều trị khả năng sinh sản, và những phôi tai này chỉ mới có vài ngày tuổi và được cấy tạo trên dĩa trong phòng thí nghiệm. Nếu không dùng tới, những phôi tai này cũng sẽ bị vứt đi.
Tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPS) là gì?
Những nhà khoa học và bác sĩ rất phấn khởi về loại tế bào gốc mới gọi là tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPS). Lý do mà họ phấn khởi là vì tế bào iPS có gần tất cả những chức năng cuả phôi tế bào gốc, nhưng không có phải tạo ra từ phôi thai. Vì vậy sẽ không có những vấn đề về đạo đức với tế bào iPS. Ngoài ra, tế bào iPS được làm từ những tế bào thường cuả bệnh nhân và sẽ không bị cơ thể cuả họ từ chối, một vấn đề rất quan trọng khi cấy tế bào gốc vào bệnh nhân.
Những thay đổi trong cách chữa bệnh sử dụng tế bào gốc như thế nào?
Bởi vì bản chất cuả tế bào gốc là thay những tế bào bệnh hoặc chết, những nhà khoa học đã tìm ra cách sử dụng tế bào gốc trong cách điều trị cho bệnh nhân với nhiều loại bệnh khác nhau. Quan niệm ở đây là khi người bệnh được cho tế bào gốc, hoặc tế bào mới làm từ tế bào gốc, khả năng sửa chữa cuả tế bào gốc có thể làm cho bệnh nhân khoẻ mạnh lại. Ví dụ, nếu bệnh nhân bị đau tim, mục tiêu khi điều trị bệnh nhân với tế bào gốc là những tế bào gốc cấy vào sẽ sửa chữa sự thiệt hại cuả trái tim. Những tế bào gốc mà cơ thể có tự nhiên chỉ có khả năng sửa chữa hạn chế. Khi nói về bệnh đau tim, tế bào gốc cuả tim không có thể sửa chữa thiệt hại, nhưng hàng triệu tế bào gốc cấy vào sẽ hiệu nghiệm hơn. Vì thế, khi tế bào gốc được cấy vào bệnh nhân, chúng ta làm tăng khả năng sửa chữa cuả cơ thể hơn bình thường. Một vài sự khó khăn với điều trị bằng tế bào gốc gồm có sự an toàn (tế bào gốc có thể gây ra bướu), và bị cơ thể từ chối. Mặc dù như vậy, tế bào gốc sẽ thay đổi y khoa, và có thể trong chỉ một hoặc hai thập kỷ, chúng ta sẽ biết một người nào đó, hoặc có thể ngay cả bản thân mình, có cấy ghép tế bào gốc. Tế bào gốc giữ lời ước hẹn chữa nhiều bệnh khác nhau, gồm có ung thư, bệnh tim, bệnh Parkinson, đa xơ cứng, đột quỵ, bệnh Huntington, bị thương tuỷ sống…
Hiện giờ có phương pháp điều trị sử dụng tế bào gốc nào không?
Hiện giờ chỉ có một vài cách ghép tế bào gốc an toàn và hiệu quả mà đã được chứng minh bởi các nhà khoa học. Một ví dụ là cấy ghép tuỷ xương. Tuy vậy vẫn có rất nhiều phương pháp điều trị dùng tế bào gốc chưa được chứng minh bởi khoa học mà vẫn được quản cáo và sử dụng vòng quanh thế giới. Những phương pháp chữa trị này có nhiều sự chú ý cuả phương tiện truyền thông, khi danh nhân điện ảnh và những người chơi thể thao nổi tiếng dùng ̣đến. Bác sĩ và các nhà khoa học khuyên chúng ta nên cẩn thận khi sử dụng những phương pháp này là vì họ không biết rõ nếu những phương pháp này có hiệu nghiệm hoặc có an toàn hay không. Trong quá khứ, bệnh nhân đã chế̉t từ những phương pháp này. Tuy là chúng ta nên biết đến toàn bộ những phương pháp khác nhau khi bị bệnh khó trị, những loại phương pháp này chỉ nên được dùng tới khi là sự lựa chọn cuối cùng và sau khi nói chuyện với bác sĩ. (Nguyễn Châu Bảo chuyển ngữ).
Hội nghị do Hội đồng Toà Thánh về Văn hoá tổ chức, với sự hợp tác của Tổ chức Tế bào vì Sự sống NeoStem và Dự án STOQ Quốc tế [Khoa học, Thần học và Nghiên cứu Hữu thể học], và sự trợ giúp của Viện Hàn lâm Giáo hoàng về Sự sống và Hội đồng Toà Thánh về Gia đình.
Thực tại phức tạp này không chỉ liên quan đến khoa học: thật vậy, việc nghiên cứu tế bào gốc trưởng thành nhằm đáp lại tiếng kêu đau khổ của các bệnh nhân và gia đình họ. Đức Hồng y Gianfranco Ravasi, Chủ tịch Hội đồng Toà Thánh về Văn hoá, khẳng định: “Việc này xứng đáng được Giáo Hội khuyến khích và nâng đỡ”.
Đức Hồng y Ravasi nhấn mạnh, hơn nữa, Giáo Hội không được bằng lòng với việc chỉ nhìn các sự vật về khía cạnh thiêng liêng, nhưng còn phải tham gia một cách thiết thực, chẳng hạn trợ giúp gia đình các bệnh nhân, nhất là những ai mắc chứng bệnh thoái hóa thần kinh như Alzeihmer, họ phải tốn khá nhiều chi phí chữa bệnh, và mong đợi rất nhiều nơi việc nghiên cứu khoa học về tế bào gốc.
Về lĩnh vực này, khoa học và đức tin có thể hợp tác, vì cả hai chia sẻ cùng một mục tiêu: đến gặp những con người đau khổ, và đem lại cho họ một sứ điệp hy vọng thực sự.
Hội nghị cũng là cơ hội đề cập đến những thay đổi về mặt văn hoá và những hậu quả xã hội phát sinh từ những tiến bộ của y học tái tạo, trên bình diện chăm sóc sức khoẻ, an sinh xã hội cũng như những đổi mới công nghệ, hoặc những vấn đề pháp lý.
Giáo Hội cần thông cảm, hiểu biết và xem xét những thay đổi văn hoá này để có những đáp ứng mục vụ.
Đức ông Tomasz Trafny, Giám đốc Uỷ ban Khoa học và Đức tin thuộc Hội đồng Toà Thánh về Văn hoá, nói rằng một trong những mục tiêu của Hội nghị là để dạy cho con người biết về cuộc đối thoại giữa khoa học và đức tin:
“Chúng tôi muốn gửi đi một sứ điệp toàn cầu, đến những người có học thức, đến các tín hữu và mục tử của chúng tôi, để nói cho họ biết không việc gì phải sống trong sợ hãi, không việc gì phải chọn lựa một trong hai: khoa học hay đức tin”.
Diễn giả chính của Hội nghị là Tiến sĩ John Gurdon, người đoạt Giải Nobel năm 2012 về Sinh lý học và Y học cùng với Tiến sĩ Shinya Yamanaka vì chứng minh rằng họ có thể làm cho da trở về trạng thái của tế bào gốc giống như khi còn trong phôi.
Hội nghị lần này diễn ra từ ngày 11 đến 13-4-2013 tại Hội trường mới của Thượng Hội đồng Giám mục. Hội nghị lần thứ nhất diễn ra cũng tại
- Minh Đức
Nguồn: WHD